Rookvrij sporten: tips voor rookvrije sportverenigingen en gemeenten
Rookvrij sporten is niet enkel een hot topic in België. Ook onze noorderburen zijn ermee bezig! Uit een onderzoek van Amsterdam UMC, Tranzo en Tilburg University bij jongeren, sportclubs en gemeenten blijkt dat er veel enthousiasme is voor rookvrije sportverenigingen. De Nederlandse onderzoekers kwamen tot de conclusie dat de invoering van een rookvrij beleid binnen een sportclub meestal succesvol verloopt, ondanks een aantal mogelijke belemmeringen. Lokale besturen kunnen volgens het onderzoek ook een belangrijke rol spelen in het rookvrij maken van de sportclubs in hun gemeente, met een sterk rookvrij beleid en andere steun.
Wil jouw sportclub rookvrij worden? Of wil je als gemeente sportclubs ondersteunen bij het invoeren van een rookvrij beleid? Lees dan snel hun onderstaande tips die voortvloeiden uit het onderzoek.
Tips voor sportverenigingen
Op basis van de onderzoeksresultaten werden een 11-tal tips opgesteld voor sportverenigingen die aan de slag gaan met een rookvrij sportterrein.
Tips voor het vergroten van draagvlak voor het rookvrij beleid
1. Benadruk het belang om kinderen te beschermen tegen roken.
2. Benoem ook andere voordelen van een rookvrij beleid, zoals het voorkomen van schadelijk meeroken.
3. Geef aan dat kinderen/jongeren groot voorstander zijn van een rookvrije sportvereniging en dat roken en sport volgens hen niet samengaan.
4. Ga in gesprek met leden die roken en betrek ze bij het opstellen van het beleid.
Tips bij de invoering en handhaving van het rookvrij beleid
1. Ga voor een geheel rookvrij sportterrein, zonder rookplek of uitzonderingen voor bepaalde dagen/tijdstippen.
2. Maak ook de ingang van het terrein rookvrij.
3. Formuleer een duidelijk rookvrij beleid. Specificeer waar roken niet is toegestaan en wie verantwoordelijk is voor de handhaving.
4. Besteed extra aandacht aan momenten dat er (bijna) geen kinderen aanwezig zijn, momenten dat er alcohol in het spel is en roken bij de entree.
5. Voorzie handhavers van tips over hoe ze rokers het beste kunnen aanspreken, met name in lastige situaties.
6. Zorg voor voldoende communicatie van het rookvrij beleid, zoals met rookvrij bordjes.
7. Denk ook aan het bieden van ondersteuning bij het stoppen met roken.
Tips voor gemeenten
Op basis van de onderzoeksresultaten werden een 8-tal tips opgesteld voor gemeenten die aan de slag willen gaan met rookvrije sportverenigingen.
Tips om verenigingen te motiveren om rookvrij te worden
1. Gebruik de ‘succesverhalen’ van sportverenigingen die een rookvrij beleid effectief hebben ingevoerd. Zij kunnen laten zien dat het in de praktijk vaak erg meevalt met de belemmeringen die niet-rookvrije verenigingen zien.
2. Richt extra aandacht op verenigingen die een kleinere kans hebben om rookvrij te worden, zoals voetbal- en tennisverenigingen en clubs met weinig (jeugd-)leden.
3. Besef dat sportverenigingen gevoelig kunnen zijn voor advies, steun en eventuele drang van gemeenten.
4. Leg rookvrij vast in beleid, bijvoorbeeld in een lokaal preventieakkoord.
5. Werk samen in het benaderen van sportverenigingen. (N.v.d.r.: in Vlaanderen denken we dan bijvoorbeeld aan de Vlaamse Logo’s, Sport Vlaanderen of sportfederaties en -liga’s.)
Tips om verenigingen te ondersteunen bij de invoering van het rookvrij beleid
1. Sportverenigingen zijn geholpen met tips of een handreiking hoe ze rokers goed zouden kunnen aanspreken, met name in lastige situaties. (N.v.d.r.: je kan zo’n tips voor België vinden op onze website.)
2. Bespreek met verenigingen de mogelijkheden om ook de ingang van het terrein rookvrij te maken. Gemeenten spelen hierin een belangrijke rol.
3. Presenteer rookvrije sport als onderdeel van een ‘gezonde sportvereniging’, waarvan het niet (mee-)roken een vanzelfsprekend onderdeel is.
De volledige onderzoeksresultaten vind je op de website van onze Nederlandse tegenhanger Rookvrije Generatie.
Over het onderzoeksproject
Het onderzoek werd gevoerd in de periode 2018-2022 door het Amsterdam UMC en Tranzo, Tilburg University en gefinancierd door ZonMw.
Auteurs
Heike Garritsen, Andrea Rozema, Ien van de Goor, Rixt Smit, Anton Kunst. (2023)
Met medewerking van
Gezondheidsfondsen voor Rookvrij (Hartstichting, KWF en het Longfonds), NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Gemeente Amsterdam, GGD Amsterdam, GGD Gooi- en Vechtstreek, GGD Brabant-Zuidoost, GGD GHOR en Sportief Advies.